Afscheid nemen bestaat niet. Marco Borsato zong het in 2003 al. En het is waar. Altijd blijft de herinnering ronddansen in je hoofd, met agressie als in headbangen of de fijne precisie van het klassiek ballet. Gedanst wordt er, tot de dood van de persoon in wier hoofd de danser het podium vond.

Rituele dans

Nadat ik in 2013 mijn rituele dans met mijn therapeut voltooid had, kon ik eindelijk echt mijn depressies te lijf gaan. Daartoe sprak ik voor het eerst hardop: ‘Ik ben depressief.’ Met deze woorden haakten de overlevingsstrategieën, die mij al zo’n dertig jaar rechtop hielden, af. Ze weigerden verder ook maar iets voor me te doen. Het kan niet anders of ze moeten zich verraden hebben gevoeld. Er zat niets anders op me ziek te melden.

Later

Ik ben altijd van de regels geweest. Streng voor mezelf, als een ouderwetse schooljuf met knot en omlaag getrokken mondhoeken, die de liniaal hard liet knallen op menig kinderhand. Alle adviezen in de strijd tegen de depressie werden nauwgezet uitgevoerd door mij. Elke dag wandelen, minimaal een half uur, klonk het advies. Ik liep een uur. Alleen. Snel, want terstond meer om mijn lijstje van taken voor die dag. Onderweg screende ik de medewandelaars: hondenbezitter, natuurgenieter, ook depressief, verplicht ommetje met oma, ga zo maar door. Het waren de hondenbezitters die appelleerden aan een diep begraven wens. ‘Later als ik groot ben, neem ik een hond.’ Was ik al groot, vroeg ik mij af, terwijl ik met grote passen over de dijk denderde. Was ik in staat te zorgen voor een hond, ook tijdens mijn depressieve periodes? Zou ik kunnen leren omgaan met het zand in huis, het water dat uit de bek lekt na het drinken, de poep en de plas als het dier ziek is of oud? Want ook de regel ‘een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd’ had verstrekkende gevolgen gekregen in mijn uitvoering daarvan.

Behoedzaam rondje

Ik kan ook impulsief zijn. Op zo’n moment heb ik de laptop opengeklapt en de site van de dierenbescherming geopend. Honderden honden kwamen voorbij. En één Nina. Ik zag haar foto en wist meteen dat het goed zou komen. Ik hoefde haar alleen op maar op te halen. Omdat het dierenasiel waar ze opgenomen was, pas de volgende middag openging, stuurde ik een mail. En alles kwam goed.

Een paar dagen later was het zover. Thuis was alles op orde. We waren er klaar voor. Nooit zal ik vergeten hoe we haar de riem afdeden en ze heel behoedzaam een rondje door het huis liep om alles te verkennen. Ze was zo blij en deed alles om ons te plezieren opdat ze maar in de smaak zou vallen. Elf maanden was ze, speels, energiek, vrolijk. Alles wat ik niet was. ’s Nachts moest ze er nog een keer uit. Zo leerde ze mij het bos bij nacht kennen.

Sociale time out

Nina nam me elke dag mee. Door weer en wind, bij hitte, of met het fijnste wandelweer. Ze nam me mee naar bossen en heide, omdat ze het zo leuk vond om samen op een nieuw terrein op ontdekkingstocht te gaan. In restaurant gedroeg ze zich voorbeeldig, dus meestal mocht ze mee. Dan gaf ze me een legitieme reden om een sociale time out te nemen, want ‘ze moet even uit.’ Ze vond niks fijner dan dat je op de grond ging liggen zodat ze naast je kon komen liggen, en leerde me weer dat dat gewoon kan, op de grond liggen. Ze leerde me dat water op de vloer ook wel opdroogt en dat je van een beetje zand niet direct dood gaat. Nina was altijd mijn Therapeutisch Hondje.

Vijand

Twee maanden geleden begon het. Na een slome dag kreeg ze binnen zesendertig uur maar liefst zeven epileptische aanvallen. Het begin van het einde. We begonnen aan een zoektocht naar oorzaken en behandelingen. Met ingehouden adem liepen we om haar heen als we haar medicatie weer hadden aangepast. We zochten naar geruststelling en benoemden alles wat op normaal gedrag leek. We waren uit op ontmaskering van de vijand die in haar moest huizen en benoemden alles dat niet goed ging. Maar Nina trok zich daar niks van aan en maakte haar eigen ziekteproces door. Dapper en stoïcijns, zoals een labrador kan zijn. Nadat ze opnieuw aanvallen kreeg bij maximale doseringen en er geen andere mogelijkheden meer waren, hebben we ons afgevraagd wie we nou eigenlijk aan het behandelen waren en met welk doel.

Vertrouwen

Uiteindelijk keek ze ons vol vertrouwen aan toen we bij de dierenarts op de grond zaten. Ze wist het zeker: afscheid nemen bestaat niet.

Dit is een maand geleden. We praten elke dag over haar en meerdere malen per dag vergis ik me omdat de waterbak niet meer bijgevuld hoeft te worden. Als ik alleen buiten loop, kijk ik om me heen waar ze had kunnen zijn. Als ik in de tuin werk, betrap ik me erop dat ik tegen haar praat. En ik weet dat ik altijd van haar zal houden.