Auteur: Mascha Gesthuizen - auteur

Mascha Gesthuizen werd geboren in een klein dorp aan de Waal. Terwijl ze langs de oever fietste op weg naar school, verzon zij al verhalen. Mascha werkte tot 2014 als huisarts in haar eigen praktijk in de Achterhoek. Daarna startte zij met een opleiding aan de Schrijversacademie. Regelmatig trekt zij met haar hond het bos in om met een scherpe verhaallijn of een bijzonder plot thuis te komen. In mei 2018 is haar debuutroman 'Halverwege het einde' door Futuro Uitgevers uitgebracht. Momenteel schrijft zij aan haar tweede roman.

Hoe heilzaam is al die aandacht voor depressie?

Dit commentaar verscheen 9/9/21 in het NRC in de rubriek Brieven.

Rosanne Hertzberger stelde deze vraag in haar column in het NRC van 4 september 2021. Depressie is besmettelijk, was mijn eerste gedachte bij het lezen van de kop.

In haar artikel beschreef Hertzberger hoe sporters en BN-ers ‘uit de kast kwamen’ met hun modeziekte depressie of andere psychische modegril. Afgezien van het idee dat het uitkomen voor het hebben van een psychische aandoening vergelijkbaar is met het benoemen van de eigen homoseksualiteit (of is dat dan toch een ziekte?) weet ik niet zeker of een olievlekwerking bestaat bij deze aandoeningen. Bij depressie bijvoorbeeld zijn bepaalde symptomen duidelijk voorwaarde voor het stellen van de diagnose en daar voldoe je toch niet opeens aan als je buurvrouw je vertelt dat zij het heeft. Anders dan bij de medische microbiologie vindt geen vermeerdering van depressies plaats door één depressie op de juiste voedingsbodem te plaatsen. In de categorie: een dipje hebben we allemaal wel eens, zal een enkeling zich best afvragen of er meer aan de hand is nadat een bekende of naaste het taboe doorbroken heeft. Echter, in plaats van besmetten, denk ik eerder dat het doorbreken van het taboe sterkt om de eigen onderdrukte of verborgen gehouden gevoelens te benoemen en te delen.

Een taboe doorbreken helpt. En in geval van depressie voorkomt het suïcides. En mode? Geloof mij: een depressie maakt je echt niet hip. Het is een potentieel dodelijke ziekte.

Boeken met Michel

Boeken met Michel, voor Omroep NOOS | Foto: Geja Leever

25 augustus was ik te gast bij Boeken met Michel voor Omroep NOOS. Luister het interview terug op:
https://www.omroepnoos.nl/stream/radio-gemist/55/250820211900.mp3

De prijsvraag is gewonnen door Jenny Brands uit Hoogezand. Zij koos mijn gedicht:

‘Ga anders samen een taartje eten’
De tekst van het gedicht vind je hier.

Loeiende stier weer stil

Loeiend ging de stier de maad juni in en nu is hij weer stil. De boektournee van de stier zit erop.Hij staat weer vredig in de wei te grazen, wachtend op wat komen gaat.

Terwijl hij het gras afscheurt, flisten de beelden van de tour voobij. Nooit eerer maakte hij mee dat een hele maand in zijn teken stond. Of ja, als sterrebeeld natuurlijk wel, maar dat is toch anders.

Foto: Mascha Gesthuizen

De afgelopen maand volgde hij twee rode lappen die hem brachten waar hij zijn moest. In maarliefst twee radio-interviews mocht hij alles loeien wat hij maar zeggen wilde. Bij radio Zaanstreek vroeg radiopresentator Bert va Galen hem de vlekken van het lijf. De tijd moest hij delen met voorganger Halverwege het einde en dat deed hij graag. Bij Radio Aalsmeer mocht hij muziek kiezen en werden de thmea’s uit het boek besproken. Alcoholisme en huiselijk geweld kregen er een plek in de strijd om zichtbaarheid en doorbreken van taboe.

Diverse winkels werden. door de stier bestormd. Overal waar hij kwam, ligt de stier op de tafels of voor de schappen. Toevallige bezoekers kochten een exemplaar en lieten dit meteen signeren, een onverwachtte verrassing voor lezer, boekhandelaar en schrijver.

Er stonden verschillende meet&greets gepland. Waardevolle bijeenkomsten waarin lezer en schrijver in gesprek gingen over de boeken, de gebakjes, het schrijfproces en ook de vakantieplannen, de beste koffie en de snelste fiets. De levens achter het boek zijn aan beide kanten ijk gevuld.

Het is niet gelukt alle plannen in juni gerealiseerd te krijgen. 18 jui is er nog Oscar en de stier, een bijeenkomst van Mascha Gesthuizen en schrijfster Yvonne Franssen, waarbij ook de uitgever aanwezig zal zijn. Er zal een spel gespeeld worden waardoor we nog meer van de auteurs te weten zullen komen. Verder gaat de stier 25 augustus op bezoek bij Boeken met Michel, voor omroep Noos.

We gaan ook nieuwe plannen maken. Heb jij een leuk idee of wil je samen iets organiseren rondom boeken, het schrijverschap of andere lezerszaken, reageer dan en wie weet gaan we samen iets tofs organiseren.

Laat me niet alleen

Mijn vader misbruikte me en mijn moeder sloeg me.’ Aan het woord is Mandy. Haar grijze krullen wapperen in de wind die enige verkoeling brengt op deze hete dag. Nog altijd vraagt Mandy zich af wie haar tot steun had kunnen zijn in haar leven met geweld en misbruik.

Ze is de oudste van vier. Na haar broer kwamen nog twee veel jongere zusjes. Op haar twintigste ging ze uit huis, maar de arm van moeder reikte tot in haar eerste huwelijk.

Op haar 24e wilde ze scheiden. Haar toenmalige man vroeg advies bij zijn schoonouders die hem simpelweg adviseerde haar een lesje te leren zodat ze zou weten wie de baas was. En dat deed hij. Na een ontsnappingspoging haalde hij haar buiten in, greep haar bij de haren en timmerde haar in elkaar. Achter de ramen keek de buurt toe, ontzet, maar bewegingsloos. Alleen een buurmeisje rende naar buiten om het autoportier open te gooien zodat Mandy zou kunnen vluchten.

De eerste herinneringen aan geweld stammen uit de kleutertijd, al weet Mandy dat ze daarvoor ook al wel eens onder de koude douche werd gezet. Het besef dat er iets goed mis was, kwam toen ze met vriendinnetjes mee naar huis ging en zag hoe het er daar aan toe ging.

Haar diepste littekens zijn gevormd door de haar opgelegde verantwoordelijkheid voor alle pijn, verdriet, onmacht, gebrek aan steun en een veilige haven. Thuis kreeg ze te horen dat ze haar klappen verdiende en zelfs het misbruik was haar eigen schuld. Ze had erom gevraagd, zo werd haar voorgehouden.

Waarom hielp niemand? Familieleden wisten van de mishandelingen. Ze mocht wel steeds vaker logeren bij vrienden van haar ouders, tantes of bij haar oma maar er gebeurde niets om het geweld tegen Mandy en haar broer te stoppen. Ze werden geslagen tot ze murw waren.

‘Mijn sterke rechtvaardigheidsgevoel bracht me voortdurend in de problemen. Ik nam het voor iedereen op, behalve voor mezelf natuurlijk, maar het pakte steeds verkeerd uit.’ Nu praat Mandy over haar familie met begrip voor hun ervaringen en loyaliteit aan de verkeerde partij, maar begrijpen doet ze hen niet. ‘Iedereen heeft zijn eigen herinneringen, dezelfde gebeurtenis wordt soms anders beleeft. We zijn allemaal beschadigd.’ Misschien is dat een normale overlevingsstrategie in een abnormale situatie? Ze heeft geen contact met haar broer en zussen. Ze zijn nooit een team geweest en zullen dat ook niet meer worden.

‘Er was een voorval dat ik me niet kan herinneren. Mijn broer was boos op me. Hij wierp me op de grond met mijn hoofd boven het trappengat en hield een scherpe schaar, met zo’n punt, op mijn keel gedrukt. We vochten vaak en heftig.’

Wist moeder van de incest? ‘Mijn ouders hadden problemen in de slaapkamer, daar werd geen geheim van gemaakt. Mijn moeder heeft hem gezegd ‘het’ maar ergens anders te zoeken. Ze heeft nooit toegegeven dat ze wist wat haar vader met haar deed, maar ze moet het geweten hebben. Dat was ook de conclusie van de rechter.’

Mandy deed aangifte tegen haar vader toen ze van haar jongere zus hoorde dat hij zich ook aan haar had vergrepen.  ‘Ik was toen 25 jaar, tien jaar nadat het bij mij gestopt was. Op mijn 15e hield het misbruik op omdat ik zei ‘Ik wil dit niet meer.’

Vader werd uiteindelijk veroordeeld. ‘In de rechtszaak zei hij: ‘Dat ik hem verleidde en er om vroeg.’ Het was, met andere woorden, mijn eigen schuld. Maar het gebeurde in ruime kring, er waren ook veel anderen bij betrokken. En ook vriendinnetjes die mee mochten op vakantie, waren niet veilig. Het had niks met mij te maken, het was zijn keus.’

Waar zijn de mensen als je ze nodig hebt? En bij wie kun je terecht. Een leerkracht van de basisschool informeerde wel maar liet zich snel sussen. Een leerkracht in het derde jaar van middelbare school had het echt in de gaten. Hij kwam tot tweemaal toe poolshoogte nemen thuis en werd door haar ouders op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt dat zijn bemoeienis niet op prijs werd gesteld. Dit machtsvertoon resulteerde in voortbestaan van de onveilige situatie, al vroeg hij Mandy nog regelmatig hoe het ging.

Stopt het ooit? ‘Problemen zetten zich voort in de volgende generatie. Mijn eerste echtgenoot had vreemde seksuele wensen en op het laatst sloeg hij mij ook. Na de scheiding bleek al snel dat hij ook zijn handen op mijn dochters legden.’

‘Ik heb als een tijger mijn kinderen beschermd.’ Mandy heeft twee kinderen van haar eerste echtgenoot, en een zoon van haar tweede echtgenoot. ‘Ik heb ze wel een beetje verstikt met mijn zorg en zorgen, opdat ze maar niet geslagen of misbruikt zouden worden. Alles wat ik ontbeerde tijdens mijn jeugd, kregen zij dubbel. We moesten en zouden een team zijn, dat vond ik heel belangrijk. Uiteindelijk begreep ik dat ik aan het overcompenseren was.’

Mandy noemt zichzelf een beschadigde vrouw. De tekorten werken volgens haar door in de volgende generatie. Ze leerde dat slaan niet de methode was om je kinderen iets bij te brengen. Hoe dat wel moest, heeft ze zelf nooit ondervonden. Het gebrek aan positieve ervaringen draag je met je mee. Als je wel weet dat je iets niet wil, weet je nog niet hoe je het wel wil. Ze heeft hierin een rolpatroon moeten ontberen. Praten over emoties blijft in haar eigen gezin een moeilijk iets. Toch zijn haar kinderen opgegroeid tot mooie volwassen mensen, waar Mandy vreselijk trots op is. ‘In mijn jeugd waren we aangesloten bij een geloofsgemeenschap. Er waren kampen en bijeenkomsten voor kinderen. Daar zag en ervoer ik goedheid, liefde, samenzijn. Ik las erover in Het pentagram, het maandblad van de gemeenschap. Ik moest ze thuis verstoppen maar dat had ik er voor over want lezend vond ik troost én een handleiding hoe ik ‘goed’ moest zijn.’

Laat me niet alleen. ‘Graag zou ik de lezers willen vragen om wanneer je vermoedens hebt van huiselijk geweld, te allen tijde contact te zoeken met het kind. Al zegt het niets, laat het merken dat het niet alleen is. Geef subtiel aan dat er hulpverlening is, dat het er mogelijkheden zijn… Het hulpverleningstraject is er, maar wanneer zoek je hulp? Als volwassene al niet snel, maar las kind al helemaal niet. Loyaliteit is bij zulke kinderen enorm groot. Te groot en vaak zeer onterecht, maar dat zie je later pas. Help ze daarbij… Oordeel niet, veroordeel niet maar geef ze een veilige haven en wijs ze de weg.’

Dit interview kwam tot stand naar aanleiding van De stier, een roman van Mascha Gesthuizen dat onder andere handelt over huiselijk geweld en misbruik.

Winnaar poll boektour

In de aanloop naar het verschijnen van De stier, had ik een poll over de weg die dit beest zou moeten bewandelen. Meedoen = kans op winnen, een fout antwoord was niet mogelijk. De inzenders waren unaniem: een boektour is een leuk idee. En dat vond ik zelf ook, dus vult de maand juni zich met activiteiten rondom De stier.

Vandaag was het bijvoorbeeld de dag van de schoonmaker. Een waardevolle dag voor een eerbaar beroep. Toch kon ik het niet laten de stad door te trekken op zoek naar posters die mij blij maken. Ik hoop dat de reinigingsdienst van de stad ze even laat hangen want je weet nooit of zo’n wildplakker terugkomt.

Degene die als eerste een gesigneerd exemplaar bestelde, ontving dit 10 juni tijdens een meet & greet in Tolkamer. Gelukkig liet Corona terrasbezoek toe en konden we gezellig koffie drinken en praten over van alles en nog wat.

Met de bekendmaking van de winnaar van onze poll was helaas iets mis gegaan. Het bericht is niet gepubliceerd, dan doen we dus bij deze. Omdat alle deelnemers gelijkwaardige antwoorden gaven, heb ik me door iets anders laten leiden. Ik hoop dat de rest me kan vergeven dan ik Ans Stier uitroep tot winnaar. Een deelnemer met zo’n naam kan ik niet laten gaan. Ans, van harte gefeliciteerd! Als je via het contactformulier de adresgegevens stuurt, komt een gesigneerd exemplaar van De stier naar je toe. Over de uitkomst kan niet worden gecorrespondeerd.

Komende donderdag staat het interview bij Radio Aalsmeer op de agenda. Het begint om 19.00 uur. Ik hoop dat je luistert via internet.