Het wordt lichter bij het binnentreden van deze kerk. De banken zijn groen van een moeilijk te beschrijven groene kleur. Geen mint, dennen, mos, of gras, wel een lichte tint, maar toch sober. De kleur van de kussens op de banken benadert die van de klassiek rode kleur van de houten huizen in dit land.
Ze storen zich niet aan onze komst
Voorin heeft dit heilige gebouw een halfronde vorm met drie grote glas-in-lood ramen waarvan alleen de middelste een kleurige prent heeft. Het voelt open.
Ik sta in het midden van het gangpad en neem de indrukken op. Op de voorste bank is een oud echtpaar verwikkeld in een geanimeerd gesprek. Ze storen zich niet aan onze komst, zo’n luid gesprek kan hier blijkbaar. Op het gietijzeren statief staan twee brandende kaarsjes, ongetwijfeld net aangestoken. Ik stel me voor hoe het echtpaar de charmes en de onhebbelijkheden bespreekt van de doden voor wie zij de kaarsjes laten branden.
Kinderspeelhoek
In tegenstelling tot de meeste Duitse en Oostenrijkse kerken is dit een kerk waar ik me niet nietig voel maar op mijn gemak. Het is warm en gemoedelijk. Zweedse kerken zijn anders dan Nederlandse, Duitse of Oostenrijkse. Ik denk aan de kinderspeelhoek die ik eerder deze week in een kerk elders zag. Compleet met kleurplaten en verkleed-kleren. Habijten, dat wel.
Ik word terug gehaald uit de wirwar van kleerhangers en onderjurken aan het kinderkleedrek doordat het echtpaar nog harder gaat praten. Ze staan stram en stijf op en hobbelen de kerk uit, de conversatie lijkt nog lang niet klaar.
Spreken met de doden?
Het statief trekt me naar zich toe. Nooit brandde ik een kaars voor iemand die dood was. De mensen die ons ontvallen, houden simpelweg op te bestaan voor mij. Je kunt doen wat je wil, maar het zal ze nooit meer bereiken. Ik heb nooit gesproken met of tegen mijn dierbaren die niet meer bestaan uit vlees en bloed maar slechts als herinnering. Nooit zeg ik tegen mijn kinderen: ‘Opa zou trots op je geweest zijn.’
Tot ik me realiseerde dat dit ‘missen’ is. En dat dat betekent dat hij of zij nog stevig in mijn leven verankerd is, omdat de denkbeelden gevangen zitten in de meningen en uitingen die ik zelf doe. En dat ik op de momenten van gemis vooral zoek naar de steun en erkenning die ik ooit mocht ervaren, omdat die zo veilig en vertrouwd voelde, zo warm en liefdevol. Dan ben ik dankbaar dat ik die heb mogen ervaren en dat ik de herinnering daaraan nog altijd bij me draag.
Troost uit het hiernamaals
Deze warme vriendelijke kerk roept dit allemaal bij me op. Nou ja, die kerk natuurlijk niet, maar het feit dat het terugkomen uit mijn recentste depressie, het fijne land waar ik ben, de warme sfeer van de plek waar ik sta met twee van de drie belangrijkste mensen in mijn leven op dit moment. Dat komt hier voor die kaarsjes, allemaal bij elkaar.
Het lijkt me heel troostend als je kunt geloven in een vorm van het hiernamaals. Als je kunt vertrouwen op steun of erkenning van die persoon die jou zo dierbaar was maar die je nooit meer kunt omhelzen. Vaak heb ik verlangd naar dat soort troost en soms zelfs gehuild, om het gemis daarvan.
Ik loop naar het bakje met kaarsen en pak er een uit. Ik weet nu dat iedereen dit op zijn eigen manier kan doen, vanuit zijn eigen motieven. Ik steek de kaars aan en denk aan papa. Deze kaars brand ik voor mezelf, om zo stil te kunnen staan bij het verlies van mijn vader, al zo lang geleden. Na al die jaren kan ik eindelijk een kaars branden, in zijn naam.
Vereeuwig je hersenspinsel
In deze kerk mag je bestaan, gewoon omdat het kan. Je doet er misschien zelfs toe. Iets van je hersenspinsels kun je achterlaten als je wil, je zijn markeren. Zodat iemand je kan vinden, zelfs als je er niet meer bent. En dan misschien een mooie herinnering toe kan laten. Of niet…
Mascha Gesthuizen 